Przesłanki warunkowego zwolnienia [POZIOM PRAWNICZY]

Poniższy tekst został napisany na poziomie prawniczym. Powołuję się w nim na właściwe przepisy, okazjonalnie przytaczam także poglądy orzecznictwa. W tego typu publikacji posługuję się średnio zaawansowanym słownictwem prawniczym i sygnalizuję istnienie problematyki związanej z głównym tematem. Nie uwzględniam na końcu bibliografii.

Teksty prawnicze piszę na trzech poziomach zaawansowania:

potocznym;

prawniczym;

eksperckim.

Po wydaniu przez sąd prawomocnego wyroku, osoba skazana może skorzystać z szeregu instytucji kształtujących wykonanie przez nią kary. Obok uprawnień odwlekających wykonanie kary w czasie (przerwa, odroczenie, rozłożenie na raty) skazany może starać się także o skrócenie wyroku. Powinien wtedy skorzystać z tzw. przedterminowego zwolnienia z reszty kary. To warta rozważenia opcja, ponieważ przesłanki warunkowego zwolnienia są dość ogólne.

Istota warunkowego zwolnienia z reszty kary

Szeroko rozumiane prawo karne przewiduje kilka sytuacji, gdy skazany osadzony w zakładzie karnym może go opuścić. Przykładowo, przepisy rozdziału X Kodeksu karnego (dalej: k.k.) wykonawczego umożliwiają udzielanie osadzonym przepustek. Art. 150 i następne tego kodeksu zezwalają natomiast na przerywanie biegu kary i jej odraczanie.

Nie są to jednak tak istotne instytucje jak warunkowe przedterminowe zwolnienie, którego celem jest całkowite skrócenie kary. Zgodnie z art. 77 i art. 80 k.k., po spełnieniu określonych przesłanek osobie skazanej można darować nawet połowę kary. Jeśli w okresie próby nie wejdzie w konflikt z prawem, nigdy nie będzie musiała wykonać tej darowanej części.

Formalne przesłanki warunkowego zwolnienia

Kodeks karny przewiduje formalne i materialne przesłanki udzielania skazanemu dobrodziejstwa warunkowego zwolnienia. Te pierwsze związane są z upływem czasu i kwalifikacją prawną skazania. Podstawowa zasada w tym zakresie została wyrażona w art. 78 § 1 k.k. Zgodnie z jego, treścią skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary. Jak przyjęto w orzecznictwie, do okresu odbycia kary należy wliczać także czas tymczasowego aresztowania w sprawie (Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 16 czerwca 1993 r., sygnatura I KZP 13/93).

Kolejne paragrafy art. 78 k.k. przewidują dalsze ograniczenia przesłanki formalnej. Osoba skazana w trybie art. 64 § 1 k.k. musi odbyć 2/3 kary by starać się o warunkowe zwolnienie. Gdy sprawa zakończyła się orzeczeniem w ramach multirecydywy (art. 64 § 2 k.k.), okres ten wydłuża się do 3/4 kary. Minimalne okresy dla sprawców z największymi wyrokami wynoszą natomiast 15 lub 25 lat odbycia kary.

Materialne przesłanki stosowania

O ile analiza formalnych przesłanek warunkowego zwolnienia nie budzi wątpliwości, inaczej jest z przesłankami materialnymi. Według art. 77 § 1 k.k. skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

Powyższy przepis, jako całość, mówi zatem o pozytywnej prognozie kryminologicznej skazanego. Przy ocenie, czy taka prognoza ma miejsce, konieczne jest uwzględnienie wszystkich wymienionych elementów. Żaden z nich nie może mieć znaczenia przesądzającego (Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 31 grudnia 2007 r., sygnatura II AKzw 1083/07). Prognoza, z samej swojej istoty, oznacza więc ustalenie prawdopodobieństwa, że skazany będzie przestrzegał prawa po zwolnieniu.

Choć zgodnie z orzecznictwem sąd nie jest związany stanowiskiem zakładu karnego, najczęściej stanowisko to przesądza o wyniku sprawy. Dlatego przed złożeniem wniosku warto zweryfikować, co sądzi o nim kierownictwo więzienia.

Podsumowanie

Warunkowe przedterminowe zwolnienie jest jedną z nielicznych instytucji, które pozwalają na stałe skrócić karę. Jego uzyskanie nie jest jednak łatwe. Oprócz profesjonalnie przygotowanego wniosku niezbędna jest także pozytywne opinia zakładu karnego. Dlatego przygotowania do warunkowego zwolnienia powinny zacząć się już z chwilą rozpoczęcia odbywania kary.

Ten oraz inne rodzaje tekstów mogę dla Ciebie przygotować po wcześniejszej rozmowie. Wspólnie ustalimy, do kogo chcesz kierować swoje treści.